Którą pastę do montażu opon wybrać – na bazie wody, czy na bazie ropy naftowej?

Chemia ma znaczenie 

Pasty do montażu opon na bazie wody wykorzystują wodę jako główny składnik, a za strukturę i konsystencję produktu odpowiadają związki mydlane. Produkty te posiadają właściwości smarne dzięki starannie dobranym środkom powierzchniowo czynnym, które umożliwiają poślizg pomiędzy stopką opony a powierzchnią felgi. Nowoczesne formuły na bazie wody często zawierają inhibitory korozji i dodatki chroniące przed rdzą, które zabezpieczają powierzchnie kół podczas montażu. 

Związki do montażu na bazie ropy naftowej uzyskują swoje właściwości smarne dzięki łańcuchom węglowodorowym i olejom mineralnym. Choć produkty te mogą zapewniać doskonałe właściwości poślizgowe, ich skład chemiczny wiąże się z kilkoma wyzwaniami, które profesjonaliści w warsztatach powinni dokładnie rozważyć. 

Właściwości aplikacyjne i wydajność w warsztacie 

Łatwość nakładania 

Pasty na bazie wody zazwyczaj oferują świetne właściwości użytkowe w codziennej pracy warsztatowej – łatwo je równomiernie nałożyć i rozprowadzić pędzlem. Ich łagodna formuła sprawia, że przypadkowy kontakt ze skórą niesie minimalne ryzyko podrażnień i łatwo można je zmyć wodą z mydłem. Zmniejsza to obawy związane z bezpieczeństwem i eliminuje konieczność stosowania zaawansowanych środków ochrony podczas rutynowej pracy. Konsystencja pasty pozostaje stabilna przy typowych wahaniach temperatury w środowisku warsztatowym. 

Produkty na bazie ropy naftowej często wymagają bardziej rygorystycznych procedur obsługi ze względu na potencjalne działanie drażniące dla skóry oraz brak możliwości zmycia ich wodą, co rodzi konieczność użycia rozpuszczalników do usuwania resztek z rąk i narzędzi. Gęstsza konsystencja niektórych produktów na bazie ropy może również utrudniać równomierne rozprowadzenie, co prowadzi do marnotrawstwa materiału, gdy technicy zużywają więcej pasty, aby uzyskać odpowiednie pokrycie. 

Oba rodzaje past należy z reguły chronić przed mrozem, choć występują też specjalne wersje zimowe pozwalające na pracę w nieogrzewanych przestrzeniach i warunkach polowych. 

Zapach 

Profesjonalne warsztaty coraz częściej kładą nacisk na jakość powietrza i komfort pracy. Formuły na bazie wody zazwyczaj wydzielają minimalny zapach, co przyczynia się do przyjemniejszego środowiska pracy zarówno dla serwisantów, jak i klientów. Brak silnych zapachów chemicznych ma szczególne znaczenie w zamkniętych przestrzeniach serwisowych lub w miejscach mających kontakt z klientem. 

Związki na bazie ropy naftowej często wydzielają wyraźny zapach węglowodorów, spowodowany parowaniem lżejszych frakcji, które mogą gromadzić się w przestrzeni warsztatowej. Poza kwestiami komfortu, opary te mogą wywoływać reakcje nadwrażliwości u niektórych osób oraz przyczyniać się do pogorszenia ogólnej jakości powietrza w miejscu pracy. 
 
Właściwości użytkowe 

Efekt poślizgu i efektywność montażu 

Obie kategorie produktów mogą zapewnić odpowiednie smarowanie podczas montażu opon, jeśli są prawidłowo stosowane. Pasty na bazie wody oferują przewidywalne właściwości poślizgowe, które pozostają stabilne przez cały proces montażu. Ich właściwości poślizgowe aktywują się natychmiast po aplikacji i utrzymują skuteczność aż do zakończenia operacji. Dodatkowo, pasta wodna szybko wysycha po zamontowaniu opony, stabilizując jej pozycję na feldze. Pomaga to zachować efekt wyważenia kół po montażu i przy przenoszeniu momentu obrotowego z pojazdu na koła. 

Produkty na bazie ropy naftowej mogą początkowo wykazywać nieco wyższy współczynnik poślizgu, co niektórzy użytkownicy interpretują jako lepszą wydajność. Jednak ten zwiększony poślizg może czasem utrudniać precyzyjne ustawienie opony, szczególnie przy montażu opon niskoprofilowych lub sportowych, które wymagają dokładnego osadzenia stopki. Co ważniejsze, pasty naftowe nigdy całkowicie nie wysychają, więc w ekstremalnych sytuacjach gwałtowne przyspieszenie lub hamowanie pojazdu może spowodować przesunięcie opony na feldze, co zaburza wyważenie koła. 

Trwałość i przechowywanie 

Zarówno formuły na bazie wody, jak i na bazie ropy naftowej wykazują dobrą stabilność przechowywania i mogą być magazynowane w warunkach warsztatowych bez istotnego pogorszenia jakości. Produkty wodne zachowują skuteczność nawet po dłuższym czasie przechowywania w częściowo zużytych opakowaniach, pod warunkiem że są trzymane w szczelnie zamkniętych pojemnikach w takich warunkach, aby zapobiec zarówno odparowaniu wody, jak i jej gromadzeniu wewnątrz, co mogłoby sprzyjać rozwojowi pleśni. 

Kompatybilność z oponą i felgą 

Zgodność chemiczna z gumą 

Interakcja pomiędzy środkami smarującymi do montażu a mieszankami gumowymi opon stanowi kluczowy aspekt, który profesjonaliści powinni brać pod uwagę. Wiodący producenci opon dostarczają jednoznacznych wytycznych w tej kwestii. Dla przykładu, oficjalny biuletyn techniczny firmy Michelin stwierdza wprost: „Nigdy nie używaj płynów niezamarzających, benzyny, eteru, silikonów ani żadnych środków smarnych na bazie ropy naftowej” do montażu opon, wskazując, że „preferowanymi materiałami do smarowania stopki opony są mydła roślinne lub zwierzęce w roztworze.” Zalecenia te odzwierciedlają udokumentowany fakt, że smary na bazie ropy mogą chemicznie oddziaływać na gumę, wnikać w jej strukturę i ją uszkadzać, co może wpłynąć na wytrzymałość opony w kluczowej strefie stopki. 

Formuły na bazie wody wykazują znacznie lepszą zgodność z nowoczesnymi mieszankami gumowymi, zmniejszając ryzyko przedwczesnego uszkodzenia stopki i pomagając zachować pierwotne właściwości użytkowe opony przez cały okres jej eksploatacji. 

Ochrona felg i uszczelnienie 

Profesjonalne pasty montażowe często zawierają inhibitory korozji i dodatki zabezpieczające przed rdzą. Związki te chronią powierzchnie felg przed uszkodzeniami spowodowanymi wilgocią, co jest szczególnie istotne w przypadku serwisowania pojazdów w klimacie o wysokiej wilgotności lub narażonych na działanie soli drogowej. Większość dostępnych formuł jest kompatybilna z różnymi materiałami felg, w tym ze stopami aluminium i metali lekkich. Oba rodzaje pasty pomagają też w uszczelnieniu koła, wypełniając nierówności na styku stopki opony z felgą. 

Względy środowiskowe i regulacyjne 

Pasty montażowe na bazie wody są zazwyczaj nietoksyczne, biodegradowalne i przyjazne dla środowiska, co wpisuje się w rosnącą świadomość ekologiczną w branży usług motoryzacyjnych. Produkty te zazwyczaj nie wymagają specjalistycznych procedur utylizacji i stwarzają mniej problemów związanych z przestrzeganiem przepisów ochrony środowiska. 

Związki na bazie ropy naftowej mogą natomiast wymagać bardziej starannego podejścia do utylizacji i mogą stanowić zagrożenie dla środowiska, jeśli nie są obsługiwane zgodnie z lokalnymi przepisami. Zawartość węglowodorów w tych produktach powoduje, że są one palne, i mogą zostać zakwalifikowane jako odpady niebezpieczne. 

Ekonomia 

Pasty na bazie wody są z reguły tańsze niż pasty na bazie ropy naftowej, choć zdarzają się wyjątki. Cena detaliczna pasty mydlanej na polskim rynku oscyluje w okolicach 8-9 zł/kg, choć pasty specjalnego przeznaczenia lub koncentraty do samodzielnego rozcieńczenia mogą osiągać ceny kilkukrotnie wyższe. Wiodące na polskim rynku pasty ropopochodne występują w cenie od około 13-16 zł/kg. Wydajność obu rodzajów pasty, t.j. liczba czynności serwisowych możliwych do przeprowadzenia przy zużyciu 1 kilograma pasty, jest w zasadzie stała – oba rodzaje są stosowane dokładnie w ten sam sposób i w bardzo zbliżonych ilościach. Wniosek jest zatem prosty – o ile w przeliczeniu na kilogramy różnicy nie ma, to w przeliczeniu na złotówki jest ona dość istotna: pasty na bazie wody są wydajniejsze kosztowo nawet do 50%. 

Podsumowanie 
Wybór pomiędzy pastami montażowymi na bazie wody a tymi na bazie ropy naftowej wykracza poza zwykłe preferencje — obejmuje odpowiedzialność zawodową, troskę o środowisko oraz dbałość o bezpieczeństwo i długoterminowe zadowolenie klienta, a także rachunek ekonomiczny. Pasty na bazie wody stanowią optymalne rozwiązanie, które odpowiada na potrzeby nowoczesnych profesjonalistów branży serwisowej — zapewniając wysoką wydajność, bezpieczeństwo pracy oraz zgodność z wymogami ochrony środowiska, jednocześnie w przystępnej cenie.